قدس آنلاین: در خبرها آمده بود ترکیه موافقت عمان را برای ساخت پایگاه نظامی دریایی در این کشور جلب کرده است. در واقع، قسمتی از موضوع ساخت این پایگاه در عمان به روابط دو کشور مرتبط می‌شود که در طول سال‌های گذشته با توسعه نسبتاً قابل توجهی همراه بوده است. اما بخش مهم‌تری از آن به تحولات منطقه‌ای مربوط است که خود به دو شاخه تقسیم می‌شود. یک شاخه، شامل بلند پروازی‌های شخص اردوغان در سیاست خارجی است که منجر به مداخلات این کشور در بحران‌های مختلف مانند سوریه و لیبی شده است. بخش مهم دیگر به رقابت‌های ترک‌ها با برخی از کشورهای عربی به‌ویژه امارات و عربستان سعودی مرتبط می‌شود که دارای جنبه‌های ژئوپلتیکی و ایدئولوژیکی است. ترک‌ها داعیهدار رهبری بخش سنی جهان اسلام هستند و در سمت مقابل، خاندان سعودی نیز از گذشته چنین ادعایی را داشته‌اند. ترکیه از جریان‌های اخوانی حمایت می‌کنند و آل‌سعود نیز پشتیبان گروه‌های وهابی و تکفیری بوده است.
ساخت پایگاه نظامی از سوی ترکیه در قطر بیشتر محتمل بود؛ چرا که قطری‌ها نگاه اخوانی به تحولات داشته و این موضوع هم سبب نزدیکی دو کشور در برابر عربستان و امارات شده است. اما در مورد عمان، وضعیت متفاوت است. عمانی‌ها گرایش‌های اخوانی را همانند قطر دنبال نمی‌کنند و ایدئولوژی، عامل نزدیکی آنکارا و مسقط نبوده است. آن چیزی که در شرایط فعلی طرفین را به سمت همگرایی سوق داده، مسائل ژئوپلتیک است. از یک طرف ترک‌ها به دنبال بلند پروازی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خود هستند و از طرف دیگر عمانی‌ها در سال‌های گذشته نظر مثبتی به سیاست‌های عربستان نداشته‌اند. با تغییر پادشاه عمان به نظر می‌رسد گرایش جدیدی برای ابراز استقلال بیشتر به وجود آمده که می‌تواند این کشور را به سمت همکاری با رقیب ژئوپلتیک و عقیدتی عربستان یعنی ترکیه ترغیب کند. بنابراین مسئله صرفاً در چارچوب مسائل دوجانبه جای نمی‌گیرد؛ بلکه حائز ابعاد منطقه‌ای، ژئوپلتیکی و ایدئولوژیک نیز است.
برخی نیز از تهدیدهای این پایگاه برای حوزه جنوبی ایران گفته‌اند. در اینکه ایران و ترکیه دو رقیب ایدئولوژیک و ژئوپلتیک یکدیگر هستند تردیدی نیست. هر چند در ۲۰۰ سال اخیر هیچ جنگ و نزاعی بین دو کشور رخ نداده اما سویه‌های این رقابت ایدئولوژیک را می‌توان دست‌کم در چند سال اخیر و در بحران سوریه مشاهده کرد. ترک‌ها در چارچوب سیاست‌های نوعثمانی‌گرایانه خود به سمت تشدید این رقابت ایدئولوژیک حرکت کرده‌اند. اما دو نکته در مورد پایگاه نظامی ترک‌ها در عمان قابل توجه است. یک آنکه عمانی‌ها اساساً تمایلی به تقابل با ایران ندارند که متعاقب آن بخواهند پایگاهی را در اختیار کشوری قرار داده که به دنبال فعالیت علیه ایران و کنترل امنیتی و اطلاعاتی حوزه نفوذ آن باشد. نکته دوم آن است که اردوغان این قدرت را ندارد که ترکیه را در چند جهت درگیر کند. البته جدا از این مباحث، پایگاه‌های قبلی این کشور مثلاً در قطر هم چندان برجسته و با تجهیزات گسترده نیست و بیشتر نمایشی و تبلیغاتی به نظر می‌رسد. در مورد عمان هم احتمالاً در همین چارچوب خواهد بود. عاملی که می‌تواند مسقط و آنکارا را در این وادی نزدیک کند، عربستان و امارات است که هر دو نسبت به آن نارضایتی دارند. در مجموع به نظر می‌رسد بیشتر سمت و سوی چنین اقدامی علیه عربستان و امارات خواهد بود و برای آن‌ها گران تمام خواهد شد و نمی‌تواند برای ایران خطری جدی محسوب شود.
نظر شما